نقشه کشی ساختمان

نویسنده : حنانه سادات نورانی

انتشارات : دیباگران

نقشه، زبان افراد فنی است. برای یک فرد فنی بسیار مهم است که این زبان را بشناسد و رموز آن را بداند.بدین معنی که بتواند نقشه‌ای را درست و خوب ترسیم کند و قادر به درک و خواندن آن باشد.

نقشه‌کشی در رشته ساختمان، کاری است هم فنی و هم هنری؛یعنی یک نقشه را هم باید از نظر رعایت نکات فنی درست کشید و هم باید خوب و زیبا کشید.

برای نقشه‌کشی ساختمان دو عامل نیاز است:

اول برخوردار بودن از دانش و اطلاعات کافی در مورد نقشه و دوم داشتن مهارت لازم در به‌کارگیری وسایل و لوازم مورد نیاز در کارهای طراحی و نقشه‌کشی.

نقشه‌های معماری توسط معماران و دیگران با هدف‌های گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند:به منظور توسعه یک ایده طراحی به یک طرح منسجم، برای تبادل ایده‌ها و مفاهیم.

تلاش ما در این کتاب بر این بوده است که اصول، مفاهیم و دانش فنی نقشه‌کشی را به‌طور اصولی و قابل درک و اجرا برای مخاطبان تامین کنیم.

کتاب همراه ناظر ساختمان با بهره‌گیری از تجربیات حدودا ۱۵ ساله نگارندگان کتاب تهیه شده است. این کتاب در جهت آگاهی بخشی و آشنایی هرچه بیشتر مهندسان  ارائه شده است.

با بررسی ساختار اجرایی و کنترلی ساخت و سازهای شهری در ایران و تطابق آن با نظام مدیریت کیفیت ساختمان در سایر نقاط جهان، این مهم نتیجه می‌شود که در کشور ما تناسب دقیقی میان مسئولیت عوامل برنامه‌ریزی و تضمین کیفیت با عوامل کنترلی وجود ندارد.

در کشور ما مهندسان ناظر به شکل نامناسبی دارای مسئولیت بسیار سنگینی برای خدماتی که ارائه می‌دهند، در برابر تمام نواقص برنامه‌ریزی و تضمینی داشته و به عنوان عامل اول تامین کیفیت ساختمان‌ها شناخته می‌شوند. از این رو و با توجه به وسعت ساخت و سازهای کشور در چند سال اخیر، آگاهی هر چه بیشتر مهندسان ناظر و البته مهندسان مجری ساختمان بالاخص جوانانی که بعد از فراغت از تحصیلات دانشگاهی به این عرصه ورود پیدا می‌کنند، نسبت به مسائل فنی، حقوقی و ایمنی ضرورت می‌نماید.

کتاب مهندسان ناظر ساختمان شامل مجموعه نکات فنی، حقوقی و ایمنی در کنترل، بازرسی، نظارت و اجرای ساختمان می‌باشد.
همچنین دربرگیرنده موضوعات مهمی نظیر اخلاق مهندسی، چالش‌های حرفه نظارت، گزارش‌نویسی، نمونه گزارشات و نامه‌های کاربردی، چک‌لیست‌های نظارت و اجرای ساختمان، مستند سازی پروژه و اشکالات رایج ساخت به صورت مصور، قوانین حقوقی مهم در ساخت‌ و ساز شهری و بیمه و مالیات می‌باشد. و تلاش شده است که اهم مطالب مرتبط با حرفه نظارت از ابعاد مختلف فنی، حقوقی و ایمنی مطرح شود.

کتاب همراه ناظر ساختمان می‌تواند مورد استفاده کلیه اساتید، مدیران اجرایی، ناظران ساختمان، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‎‌های مهندسی عمران، معماری، مکانیک و برق، کارفرمایان، کارشناسان، مشاوران، پیمانکاران و کلیه علاقه‌مندان به صنعت ساختمان قرار گیرد.

مروری کلی بر کتاب همراه ناظر 

کتاب همراه ناظر ساختمان نوشته مهندس « سیامک الهی‌فر» و مهندس « حامد خانجانی» یکی از کتاب‌های کاربردی در حوزه مهندسی عمران در انتشارات نوآور می‌باشد. در ادامه به بررسی بخش‌های مختلف کتاب و مروری کلی آن می‌پردازیم:

فصل اول کتاب

در این فصل به بررسی موضوع اخلاق مهندسی پرداخته شده است. مهندسی یک حرفه عالی است. تعهد بزرگ یک مهندس این است که کارهای او آشکار و در معرض دید همگان است . اعمال یک مهندس مرحله به مرحله مشخص است و او نمی‌تواند از پذیرش خطایش طفره برود.

کیفیت و کمیت ارائه خدمات و خصوصا تولیداتی که توسط مهندسان ارائه می‌شود رابطه تنگاتنگی با کیفیت زندگی انسان‌های جوامع امروزی در سطوح فردی گروهی و سازمانی ایفاء می‌نماید، که در صورت لحاظ نکردن اخلاق در ابعاد فردی و اجتماعی و مسئولیت‌پذیری می‌تواند به فاجعه‌ی جبران ناپذیر از جهات مختلف منجر شود.  

فصل دوم کتاب

در این فصل به بررسی نقش عوامل مسئول در ساخت و سازهای شهری پرداخته می‌شود. نقش سازمان‌ها و عوامل مسئول در فرآیند ساخت و ساز شهری در مواردی مانند تدوین مقررات و استانداردها، کنترل کیفیت مصالح، کنترل عملکرد عوامل انسانی دست اندر کار و … را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. به طور مستقیم وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، وزارت کار و وزارت صنایع با این صنعت در ارتباط می‌باشند که به اهم نقش این دستگاه‌ها پرداخته شده است.

فصل سوم کتاب

در این فصل به بررسی چالش‌های حرفه نظارت و ناظران در ساخت و سا‌زهای شهری پرداخته شده است. همواره بخش وسیعی از انتقادات در مواجهه با حوادث معطوف به ناظران بوده است. و در این مواقع نخستین افرادی که مورد اتهام و اقدامات انتظامی و قضایی قرار می‌‌گیرند این گروه هستند. با توجه به اهمیت موضوع کیفیت ساخت و ساز و بررسی موانع جهت رفع مشکلات، در این فصل ضمن تعریف نقش و جایگاه ناظران در نظام ساخت و ساز شهری، چالش‎‌‌های پیش روی این حرفه جهت آگاهی بخشی و اعمال اصلاحات توسط مسئولین شناسایی و بررسی می‌گردد.

فصل چهارم کتاب

در این فصل به بررسی موضوع گزارش‌نویسی توسط مهندسان ناظر پرداخته شده است. اهداف معمول مهندس ناظر از تهیه گزارش عبارت است از انجام تکلیف اطلاع رسانی، بیان مشکلات و معایب و نواقص و درخواست کمک و هماهنگی‌ها می‌باشد. دراین فصل به طور کامل شیوه نگارش گزارش‌ها توسط مهندس ناظر بیان شده است.

فصل پنجم کتاب 

این فصل به بررسی موضوع چک لیست‌های نظارت بر اجرای ساختمان می‌پردازد. چک لیست مجموعه سوالاتی منظم و هدفمند است که به تفکیک مراحل اجرایی تهیه شده و ارتباط بین فرآیندهای کنترلی را فراهم می‌نماید. انجام هر فعالیت کنترلی بدون ابزار چک لیست بسیار دشوار و به عبارتی غیر ممکن است. چک لیست‌های این فصل به گونه‌ای طراحی شده است که علاوه بر اینکه ابزاری مناسب برای ناظران و بازرسان به جهت کنترل مراحل مختلف اجرایی محسوب می‌گردد، می‌تواند به عنوان نقشه راه مراحل مختلف و ترتیب عملیات ساختمانی را برای مجریان و سرپرستان کارگاه نیز مشخص نماید.

فصل ششم کتاب 

این فصل به بررسی مستندسازی پروژه و تهیه گزارش با استناد به مفاد قانونی می‌پردازد. هدف ازاین بخش آشنایی با روش مستندسازی و ثبت دقیق کلیه موارد مشاهده شده در بازدید شامل میزان پیشرفت عملیات ساختمانی، رعایت ضوابط شهرسازی، بررسی مطابقت موارد اجرا شده با نقشه‌های مصوب، بررسی ضعف‌ها و اشکالات فنی و ایمنی موجود در کارگاه با اسناد به تصاویر و مواد قانونی مندرج در مقررات ملی ساختمان و نشریات نظام فنی و اجرایی و سایر قوانین جاری کشور، ارزیابی عملکرد عوامل اجرایی پروژه در مراحل مختلف کار و تهیه بانک اطلاعات از کلیه عوامل اجرایی پروژه می‌باشد. در این فصل مراحل تهیه مستندات و نکات حائز اهمیت در بازدیدها به صورت گام به گام ارائه شده است.

فصل هفتم کتاب 

موضوع مورد بررسی در این فصل از کتاب آشنایی با مراجع قضایی و انتظامی و مروری بر قوانین حقوقی مهم برای ناظران است. در ابتدا به آشنایی با مراجع قضایی کشور و حدود مسئولیت‌های آنها پرداخته شده است. و در ادامه در ارتباط با شکایات کیفری و حقوقی و مراحل طرح شکایت و همچنین نکات مهم و نحوه تهیه اظهارنامه قضایی و تامین دلیل پرداخته شده است. و در انتها نیز برخی از مفاد قانونی که باید ناظران ساختمان از آنها اطلاع داشته باشند مطالبی ارائه شده است.

فصل هشتم کتاب 

در فصل پایانی کتاب به موضوع بیمه و مالیات پرداخته شده است. بیمه با ایجاد آرامش، اطمینان و امید به زندگی و فعالیت‌های کم خطر برای شهروندان و فعالان اقتصادی از یک سو و تجهیز منابع سرمایه‌گذاری از سوی دیگر، نقش قابل ملاحظه ای در رشد و توسعه اقتصادی جوامع ایفا می‌نماید. در این بخش از کتاب به انواع بیمه‌های مرتبط با نظارت ساختمان و پوشش‌ها و کلوزهای مهم آن اشاره شده است.